Taalwinkel
Conclusie en discussie
In dit hoofdstuk herhaal je (samenvattend) de resultaten. Je herhaalt de onderzoeksvragen en geeft alleen antwoord op de centrale vraag en de deelvragen. In het discussiegedeelte geef je vervolgens mogelijke andere interpretaties, verklaringen en visies weer. Dit kun je vanuit de literatuur doen, maar dit kan ook je eigen mening zijn.
Conclusie
Een conclusie is meer dan alleen een samenvatting van je resultaten. In de conclusie geef je antwoord op je centrale vraag. Je herhaalt (samenvattend) de belangrijkste resultaten. Je herhaalt de onderzoeksvragen en geeft antwoord op de centrale vraag en de deelvragen. Je kunt deze vragen als leidraad gebruiken voor de structuur: je geeft dan per deel- en onderzoeksvraag een antwoord, om af te sluiten met het antwoord op de centrale vraag.
Je baseert je conclusies op het onderzoeksmateriaal en je gebruikt de resultaten als onderbouwing voor je conclusies. Je bespreekt dus wat de resultaten betekenen voor de theorie, voor de praktijk en voor jouw vragen. Je haalt er geen gegevens bij die niet onderzocht zijn en je komt niet met nieuwe informatie. Alles wat je hier beschrijft, is al eerder genoemd. Je koppelt dus de resultaten aan elkaar en eventueel aan het theoretisch kader, ofwel: je analyseert ze in samenhang. Je bespreekt de conclusies in het licht van de doelstelling van het onderzoek.
Een voorbeeld
Deelvraag 1: Wat zijn effectieve manieren om het personeel te beïnvloeden op het thema duurzaamheid?
Voor deze vraag moet er onderscheid worden gemaakt tussen twee verschillende doelgroepen: het kantoorpersoneel en het operationeel personeel. Voor kantoorpersoneel moet de informatie gestructureerd verspreid worden op digitale informatiemiddelen. [...] Daaruit kan geconcludeerd worden dat deze methode voor deze doelgroep goed werkt.
In tegenstelling tot de andere doelgroep wil het merendeel van het operationeel personeel graag beïnvloed worden door middel van educatie. [...] Dit wijst erop dat educatie en trainingssessies hier van toepassing kunnen zijn, ook omdat de betrokkenheid van deze medewerkers met betrekking tot duurzaamheid laag is.
Discussie
In het daaropvolgende discussiegedeelte (in een aparte paragraaf) geef je mogelijke andere interpretaties, verklaringen en visies weer. Dit kun je vanuit de literatuur doen, maar dit kan ook je eigen mening zijn. Je beschrijft ook in hoeverre de resultaten kloppen met de theorieën die je hebt beschreven in de inleiding of in het theoretisch kader. Zijn de gevonden resultaten een onderbouwing van je theorie of juist niet? En wat betekenen de resultaten voor de theorie waar het onderzoek op voortbouwt?
Ook kun je hier de tekortkomingen van het onderzoek beschrijven. Het voelt misschien wat gek om de nadruk te leggen op wat er niet goed is gegaan, maar hierdoor weet je lezer dat je je wel degelijk van deze tekortkomingen bewust was. Je geeft dus aan dat je in staat bent om te reflecteren op je eigen onderzoek, en dat wordt zeker gewaardeerd. Denk dus na: waren er bijvoorbeeld beperkingen die het onderzoek belemmerd hebben? Was er te weinig tijd om alles te doen wat je wilde doen? Had je liever een grotere steekproef gehad of meer personen geïnterviewd? Je behandelt uiteraard alleen de belemmeringen die relevant zijn voor dit onderzoek of voor toekomstig onderzoek.
Een voorbeeld
Er zijn voor deelvraag 1 (Wat zijn effectieve manieren om het personeel te beïnvloeden op het thema duurzaamheid?) weinig beperkingen in dit onderzoek. De uitkomsten zijn gebaseerd op onderzoek in de vestigingen Enkhuizen en Grootebroek. De antwoorden vanuit beide locaties (bijlage 1) versterkten elkaar door de twee doelgroepen te onderscheiden.
Wel kan het waardevol zijn om het onderzoek verder uit te breiden door de interviews onder meer personeelsleden te houden; nu is vanwege de beperkte looptijd van dit onderzoek slechts een kleine steekproef gehouden. Met een grotere populatie krijgt het management meer slagkracht om de voorgestelde wijzigingen door te voeren.
Zoek je naar de juiste woorden en formuleringen voor je conclusie en discussie? Op de site van de Vrije Universiteit vind je misschien wel inspiratie.