Taalwinkel
De opbouw van een alinea
Een goede alinea bestaat uit een kernzin en een uitwerking van de kernzin in de overige zinnen.
De kernzin
De kernzin bevat de belangrijkste informatie, de kern van wat je wilt zeggen in die alinea. Het beste kun je de kernzin als eerste, tweede of laatste zin opnemen. Lezers kijken bij voorkeur op die plaatsen om een snel overzicht te krijgen van de inhoud. Heb je goede kernzinnen geschreven, dan kun je ze gebruiken om je structuur te controleren én om je samenvatting te beginnen.
Uitwerking van de kernzin
De kernzin werk je uit in de rest van de alinea. Een alinea wordt daardoor gemiddeld tussen de drie en tien zinnen (of vier tot twaalf regels). Uitwerkingen van een kernzin kunnen onder andere bestaan uit een voorbeeld, een nadere uitleg of toelichting.
Een voorbeeld als uitwerking
In het volgende voorbeeld staat de kernzin op de tweede plaats. Vaak is de eerste zin van een alinea een brug naar de vorige. De laatste zin van de vorige alinea zal ongeveer zo zijn: "Het Naardermeer neemt een bijzondere positie in binnen Natuurmonumenten." In de rest van de alinea worden voorbeelden gegeven bij de kernzin.
Wat maakt het Naardermeer zo bijzonder? Er broeden zo’n 75 soorten vogels. Sommige, zoals het baardmannetje en de grote karekiet, zijn sterk in aantal afgenomen. In het algemeen is het aantal soorten moerasvogels afgenomen en het aantal soorten bosvogels toegenomen. Dit komt voornamelijk door verdroging, verruiging en het ouder worden van het bos.
Een nadere uitleg of toelichting als uitwerking
In het volgende voorbeeld staat de kernzin met de belangrijkste mededeling op de eerste plaats. De rest van de alinea bevat een nadere toelichting van de kernzin.
Dit alternatief, het locatiespecifieke alternatief genoemd, gaat uit van invoering van rekeningrijden en het beperkt uitbreiden van capaciteit. Bij het rijk wordt er serieus naar gekeken. In dit alternatief wordt het autoverkeer flink beprijsd. Er komt een kilometerheffing en congestieheffing op locaties waar files vaak optreden. Daarnaast worden de ernstigste knelpunten opgelost. Dit houdt in dat de capaciteit van de A6, de A1 en de A10-oost worden uitgebreid.
Argumentatie als uitwerking
In het volgende voorbeeld is eerst de argumentatie gegeven. Het standpunt, de kernzin van de alinea, is in dit geval de laatste zin.
De regionale bestuurders vinden dat het locatiespecifieke alternatief geen substantiële verbetering oplevert van de bereikbaarheid van de regio. Dit is strijdig met de ambitie die rijk en regio samen hebben om de internationale concurrentiekracht van Nederland en in het bijzonder de Noordvleugel te versterken. Daarom wijzen de regionale bestuurders van het Platform Bereikbaarheid Noordvleugel dit mogelijke nieuwe alternatief als oplossing voor de A6/A9 af.
Tips
- Een alinea die maar uit één zin bestaat, is meestal geen goede alinea. Vaak staat er informatie in de tekst ervoor of erachter die nog bij deze alinea hoort, of de kernzin is niet nader uitgewerkt.
- Als je alinea erg lang is, loop je het risico dat je meer dan één gedachte per alinea beschrijft, of dat bij vluchtige lezing veel informatie gemist wordt.
- Plan alinea’s vooraf binnen de paragrafen. Zo ontdek je in een vroeg stadium welke informatie er nog ontbreekt. Ook fouten in de opbouw en de logica kom je zo al snel op het spoor.