Taalwinkel

Voorbeelden van tekstschema's

Een goed tekstschema helpt je bij het schrijven van je tekst. Je vindt in zo'n schema bijvoorbeeld alle steekwoorden, de belangrijkste woorden voor je tekst. Belangrijk is ook dat je centrale vraag en het antwoord daarop erin terugkomen, en dat je schema compleet is.

Een goed uitgewerkt tekstschema

In een goed uitgewerkt tekstschema staan per alinea de belangrijkste steekwoorden genoteerd. Je beantwoordt telkens vragen als: Waar gaat deze alinea over? Wat is de kern ervan? Zo kom je ook tot het antwoord op je centrale vraag.

Voorbeeld

Hier vind je een uitgewerkt tekstschema over het onderwerp 'Studie-uitval bij eerstejaarsstudenten aan de HvA'.

Alinea Onderdeel Kernwoorden
Alinea 1 Inleiding, introductie, aanleiding, leeswijzer/opbouw Studie-uitval onderzoeken eerstejaarsstudenten
Alinea 2 Wie heeft het probleem en waarom is het een probleem? Financiële problemen: studenten, studievertraging, schulden
Alinea 3 Wie heeft het probleem en waarom is het een probleem? Emotionele problemen: depressiviteit, slaapstoornissen, angstaanvallen. Gevolgen: voorgoed stoppen met studeren
Alinea 4 Wie heeft het probleem en waarom is het een probleem? Gevolgen hogescholen: kost hogescholen geld, slecht voor imago
Alinea 5 Hoe is het probleem ontstaan? Verkeerde studiekeuze, studiekeuze niet goed onderzocht, andere verwachtingen
Alinea 6 Oplossing Voorlichting, meeloopdagen, breder oriënteren, inhoud studie bekijken, zelfkennis
Alinea 7 Samenvatting Samenvatting tekst, afsluitende zin

Een slecht uitgewerkt tekstschema

Wordt het antwoord op de centrale vraag niet duidelijk uit het tekstschema, dan is het schema nog niet goed genoeg.

Voorbeeld

Je centrale vraag is: Is er een toenemende ontkerkelijking in Nederland? Je tekstschema is vervolgens:

  1. Inleiding
  2. Geloof door de eeuwen heen
  3. Katholicisme versus protestantisme
  4. Nieuwe levensbeschouwingen
  5. Conclusie

Uit dit tekstschema wordt niet duidelijk hoe de vraag wordt beantwoord of Nederland steeds meer ontkerkelijkt. Er wordt kennelijk informatie gegeven over de historie van het geloof en de diverse soorten religies en daarnaast ook levensbeschouwingen, maar het is niet duidelijk of er in deze hoofdstukken informatie over kerkbezoek is opgenomen en het al of niet afnemen daarvan.

Op het eerste gezicht is dit een beschrijvende tekst en geen beoordelende, en dus is de afsluiting van de tekst met een conclusie onterecht en moet de formulering van de centrale vraag worden aangepast.

Een incompleet tekstschema

Met een tekstschema dat niet compleet is, loop je het risico dat je niet alles behandelt. Het kan ook wijzen op een te brede centrale vraag.

Je centrale vraag is: Welke status heeft het spreken van dialect bij jongeren? Je tekstschema is vervolgens:

  1. Inleiding
  2. Dialect versus standaardtaal
  3. Factoren die het spreken van een dialect bevorderen
  4. Onderzoek naar status van dialect spreken
  5. Onderzoeksresultaten status van dialect bij allochtonen
  6. Onderzoeksresultaten status van dialect bij autochtone jongens
  7. Conclusie

Dit tekstschema is niet compleet, omdat een deel van de centrale vraag niet beantwoord wordt. Kennelijk wordt alleen geconcludeerd en onderzocht wat allochtonen en jongens van het spreken van een dialect denken, maar in de centrale vraag staat: jongeren. Dan zou er ook nog een hoofdstuk toegevoegd moeten worden met de opinie van autochtone meisjes over het spreken van een dialect, of de centrale vraag moet meer ingeperkt worden.

Gepubliceerd door  Taalwinkel 21 februari 2022