Taalwinkel

Omgaan met spreekangst

Trillende handen, een rood hoofd en niet meer uit je woorden kunnen komen. Overkomt jou dat als je een presentatie moet houden? Of bij een sollicitatiegesprek of belangrijke vergadering? Waarschijnlijk heb je dan last van spreekangst. Je kunt natuurlijk deze situaties zoveel mogelijk vermijden, maar beter en effectiever is het om je spreekangst proberen te verminderen.

Wat is spreekangst?

Bijna iedereen vindt het eng om te spreken in het openbaar. En zenuwachtig zijn voor een sollicitatiegesprek is meer dan normaal. Een beetje spreekangst of plankenkoorts kan er zelfs voor zorgen dat je beter presteert. Maar als je spreekangst te groot wordt, kan dit leiden tot concentratieverlies en zelfs een black-out.

Spreekangst is vaak een vorm van faalangst. Misschien is een presentatie of spreekbeurt een keer niet zo goed gegaan. Die herinnering blijft hangen. Een vervelende opmerking van een docent of klasgenoot kan ervoor zorgen dat je bij een volgende spreekopdracht extra zenuwachtig wordt.

Spreekangst verminderen

Onze manier van denken en fantaseren bepaalt hoe we ons voelen en hoe we ons opstellen en gedragen. Bedenk dat er met een goede voorbereiding eigenlijk niets mis kan gaan. Als je je tekst kwijt bent, pak je je tekst erbij. Als je begint met stotteren, neem je even een slokje water en begin je weer opnieuw. Als je toch nog allerlei rampscenario’s voor je ziet, stel jezelf dan de volgende vragen:

  • Wat is het ergste wat me kan overkomen?
  • Hoe groot is de kans dat dat gebeurt?
  • Als die ‘ramp’ toch gebeurt, hoe erg is dat dan eigenlijk?

Wat is het ergste wat me kan overkomen?

Probeer te achterhalen waar je eigenlijk bang voor bent. Wat is het ergste rampscenario dat je kan overkomen? Dat je een black-out krijgt? Dat je je tekst kwijt bent of dat je geen enkele vraag kunt beantwoorden?

Hoe groot is de kans dat dat gebeurt?

Heb je zo’n ramp al eens meegemaakt in het verleden? Zo ja, hoe lang geleden was dat? Was dat een vergelijkbare situatie? Had je je toen ook al goed voorbereid? Zijn er dingen die je nu anders zou kunnen doen?

Als die ‘ramp’ toch gebeurt, hoe erg is dat dan eigenlijk?

Wat vind je zelf van mensen die een black-out krijgen tijdens een spreekopdracht? Of mensen die stotteren tijdens een vergadering? Dom, of juist dapper dat ze het toch proberen? Waarschijnlijk dat laatste. Bedenk dat de meeste mensen helemaal niet zo streng over je zullen oordelen.

Tips

  • Oefen veel en vaak. Hoe vaker je je presentatie of belangrijk gesprek oefent, hoe zekerder je je zult voelen.
  • Gebruik ontspanningstechnieken. Ga voor je presentatie even rustig zitten en let goed op je ademhaling. Adem langzaam en diep, vanuit je buik. Na een tijdje zul je je rustiger voelen, je hartslag gaat bijvoorbeeld langzamer.
  • Relativeer het belang van je presentatie. In het algemeen, maar vooral ook voor je publiek. Bedenk dat je presentatie niet ineens een grote omslag in hun leven zal betekenen.
  • Kijk eens of de tips van de Studentpsychologen van de Universiteit Leiden je verder helpen, of neem contact op met de studentendecaan of -psycholoog van je instelling.
Gepubliceerd door  Taalwinkel IJzermans, Th., e.a. (2020). Beren op de weg, spinsels in je hoofd. Zaltbommel: Thema 28 maart 2022