Een debat of discussie organiseren

Een debat of discussie is geslaagd als iedereen voldoende aan het woord kan komen, de meningen verdeeld zijn en de deelnemers betrokken zijn bij het onderwerp. Als voorzitter moet je bovendien praktische zaken in de gaten houden als de groepsgrootte, de tijd en de indeling in de ruimte. Hoe organiseer je een goed debat?

De voorbereiding

Wat moet je voorafgaand aan de discussie of het debat doen?

Bedenk wat het doel is. Moet er na afloop een besluit genomen worden, bijvoorbeeld in een stemming? Of heeft de discussie een wedstrijdelement en is de vraag wie de beste debater is? Bedenk in dat geval hoe je de winnaar kiest.
Nodig deelnemers uit; een discussie verloopt vaak het beste als er tien à twintig deelnemers zijn.
Zorg voor een prikkelende en concrete stelling waar mensen gemakkelijk op kunnen reageren. Kies bijvoorbeeld voor een stelling als: ‘Hbo’ers hoeven tegenwoordig niet meer te kunnen spellen.’
Zorg voor een geschikte ruimte waarin de stoelen goed opgesteld kunnen worden, zodat de voor- en tegenstanders gescheiden zitten. Bij een online debat kun je bijvoorbeeld achtergronden aanleveren die de voor- en tegenstanders van elkaar onderscheiden.
Bereid een welkomstwoord, een inleiding, een tijdschema en een afsluiting voor.
Bedenk hoe de discussie kan verlopen. Welke onderwerpen komen aan bod, over welke deelonderwerpen wil je het zeker hebben? Welke vragen kun je stellen als de discussie dreigt te stokken of als deelnemers afdwalen?

De structuur van een debat of discussie

Een discussie of een debat kan gemakkelijk verzanden in een hoop gepraat. Een goede discussie verloopt daarom idealiter in een aantal fases:

Welkomstwoord door de voorzitter
Inleiding: een korte inleiding over het onderwerp. Hierin komen het belang van het onderwerp, het doel van de discussie en de tijdsplanning aan bod. De voorzitter eindigt de inleiding met een pakkende stelling waarop gereageerd kan worden.
Discussie: deelnemers geven hun mening over het onderwerp en voeren argumenten aan.
Afsluiting: de voorzitter geeft een samenvatting van de discussie, trekt conclusies en bedankt alle deelnemers.

Het leiden van een debat of discussie

Hoe zorg je ervoor dat een discussie prettig verloopt, dat iedereen aan het woord komt en dat je binnen de gestelde tijd blijft?

Houd de tijd in de gaten.
Houd tijdens de discussie het hoofdonderwerp in de gaten; als deelnemers afwijken, grijp dan in en stuur de discussie.
Als de discussie dreigt te stokken, stel dan nieuwe vragen of geef een samenvatting.
Als iemand zijn mening niet duidelijk verwoordt, stel vragen om verduidelijking te krijgen.
Als deelnemers stil zijn of niet aan het woord komen, geef hen dan een beurt door expliciet hun mening te vragen.
Als je denkt dat mensen belangrijke thema’s vergeten, neem het woord en stel vragen waar mensen weer verder op kunnen reageren.
Maak aantekeningen tijdens de discussie. Zo kun je aan het eind een samenvatting geven.

Mogelijke discussieonderwerpen

De mogelijke discussieonderwerpen zijn natuurlijk eindeloos, maar goede onderwerpen voldoen aan een aantal eisen:

Ze zijn geformuleerd in de vorm van een concrete en prikkelende stelling.
Ze zijn actueel.
De deelnemers zijn betrokken bij het onderwerp.
De meningen over het onderwerp zijn verdeeld.

Voorbeelden van stellingen

Foutloos Nederlands is niet nodig, als we elkaar maar begrijpen.
Elke inwoner van Nederland is bij overlijden automatisch orgaandonor.
Politici moeten hun dubbele nationaliteit opgeven.
Alleen excellente studenten moeten een studiebeurs krijgen.
Een taalfout in een werkstuk of tentamen betekent een punt aftrek.

Ben je deelnemer aan een debat? Zorg dan voor een goede voorbereiding.

Gepubliceerd door Taalwinkel 6 april 2022