Taalwinkel
Het gebruik van ‘er’
In een aantal gevallen gebruik je 'er' om de zin compleet te maken. Het woord heeft geen nadruk, dus je moet goed luisteren om het te horen. Er zijn enkele regels, maar het komt vooral aan op veel oefenen en lezen.
Op deze pagina:
Kort samengevat zijn dit de regels voor het gebruik van er:
| Plaats er | Vervanging andere woorden? | Vervanging door daar? | |
|---|---|---|---|
| Locatie | Na de persoonsvorm | Ja | Ja |
| Prepositie | Na de persoonsvorm | Ja | Ja |
| Telwoord | Na de persoonsvorm | Ja | Nee |
| Indefiniet subject | Aan het begin van de zin | Nee | Nee |
| Passieve zin | Aan het begin van de zin | Nee | Nee |
Locatie en prepositie
Als je er gebruikt in combinatie met een locatie of prepositie, kun je het vervangen door daar. Bijvoorbeeld:
Ik ben er al jaren niet meer geweest. (locatie)
Ik heb er geen zin in. (prepositie)
Telwoord
Je kunt er gebruiken in combinatie met een telwoord als het duidelijk is waarnaar je verwijst. Bijvoorbeeld:
Hoeveel broers heb je? Ik heb er vier. Van hen heb ik er twee al jaren niet gezien.
Wil je nog meer broodjes mee? Nee, ik heb er al genoeg.
Heb je nog veel eieren in huis? Nee, ik heb er nog maar twee.
Indefiniet subject
Een indefiniet subject introduceert de plaatsbepaling van het substantief (onderwerp). Met er kondig je dan vaak een nieuw onderwerp aan. Bijvoorbeeld:
Er zijn genoeg mensen hier.
Er is een ijswinkel in de stad.
Passieve zin
Een passieve zin kan beginnen met er: er wordt en er worden. Andere bekende vaste combinaties zijn er is en er zijn. Bijvoorbeeld:
Er wordt hard gewerkt hier.
Er is een kans op regen.
Uitdrukkingen met ‘er’
In een aantal uitdrukkingen wordt er gebruikt. Zonder er is zo’n uitdrukking niet compleet. Bijvoorbeeld:
Hij ziet er gezond uit. (eruitzien)
Ervandoor gaan: Ze ging er snel vandoor. (ervandoor gaan)
De student kreeg ervan langs. (ervan langs krijgen)
Dat komt ervan, als je niet op tijd bent. (ervan komen)
Ik ging er even tussenuit voor ik weer begon. (ertussenuit gaan)
Je kunt ervan uitgaan dat er morgen sneeuw ligt. (ervan uitgaan)
Wel of geen 'er'?
Je kunt er ook te veel gebruiken. Vooral bij zinnen die beginnen met een plaatsbepaling is er meestal niet nodig. Er zijn ook enkele andere voorbeelden waarbij je er kunt weglaten, maar dat is ook voor veel moedertaalsprekers lastig te bepalen. Bijvoorbeeld:
- Op de boot zeilen (er) fanatiekelingen.
- Wederom is (er) een toneelstuk van Shakespeare gespeeld.
Oefening: 'er' in zinnen
Weet jij wanneer je 'er' moet gebruiken?
Meer informatie?
Op Onze Taal vind je een uitgebreide uitleg, inclusief veel voorbeelden.